... Στον κόλπο του Τάραντα, στην Καλαβρία της Ιταλίας, σε ένα θαυμάσιο τόπο, οι πρώτοι Αχαιοί άποικοι το 710 π.Χ. με τον Μύσκελλο επικεφαλής, κατέβηκαν από τα πλοία τους, στάθηκαν, περπάτησαν, ήπιαν από το νερό των πηγών και αποφάσισαν να εγκατασταθούν εκεί. Το θαυμάσιο κλίμα και η μορφολογία του εδάφους, το φυσικό, φιλικό λιμάνι, τα νερά που υπήρχαν άφθονα, τους έκαναν να αγαπήσουν την περιοχή στην οποία θα ζούσαν και θα μεγαλουργούσαν. Έδωσαν στον τόπο, στην πόλη που ίδρυσαν, το όνομα του Κρότωνα, έναν από τους φίλους του Ηρακλή, τον οποίο εφόνευσε κατά λάθος και έθαψε κατόπιν με πολλές τιμές.
Η πόλη προόδευσε σιγά – σιγά, και χρόνο με το χρόνο απέκτησε μεγάλη δύναμη. Στη φήμη της προστέθηκε η νίκη της επί της Συβάρης το 510 π.Χ. και η επακόλουθη ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα της Καλαβρίας (Βρουττίου) επί πολλά χρόνια. Μέρος της ισχύος της το όφειλε στην εκπληκτική της πορεία σαν φιλοσοφική έδρα των Πυθαγόρειων, αλλά και στην πολιτική - κοινωνική πολιτιστική αναμόρφωση που επέβαλλε ο μεγάλος μύστης - φιλόσοφος Πυθαγόρας ο Σάμιος, ο οποίος εγκαταστάθηκε μαζί με 300 μαθητές στην πόλη, μετά την περιπλάνησή του σε πάρα πολλές πόλεις της Ελλάδας και της Μέσης Ανατολής. Εκεί ο Πυθαγόρας ίδρυσε την περίφημη Φιλοσοφική του Σχολή, την Ιατρική Σχολή, παντρεύτηκε την κόρη του εξάκις Ολυμπιονίκη στην Πάλη Μίλωνα του Κροτωνιάτη και βοήθησε στο να αποκτήσει η πόλη του Κρότωνα Πανελλήνια αίγλη και ισχύ.
Πριν απ' όλα όμως, ο Κρότωνας απέκτησε την άξια αναγνώρισή του με τα εκπληκτικά κατορθώματα και επιτεύγματα των αθλητών του και κύρια των Δρομέων. Πράγματι, επί 28 Ολυμπιάδες που ακολούθησαν την παρουσία του Γλαυκία (ή Γλαύκωνα) του Κροτωνιάτη το 588 π.Χ. (48η Ολυμπιάδα) μέχρι την τελευταία νίκη του Άστυλου στα 476 π.Χ. (76η Ολυμπιάδα) στις μισές ακριβώς (14 Ολυμπιάδες) κάποιος Κροτωνιάτης κέρδισε στο Στάδιο κύρια (13 νίκες), στον Δίαυλο (3 νίκες ο Άστυλος) και στον Οπλίτη δρόμο (πάλι με τον Άστυλο, 2 νίκες).
Αν σ' αυτές τις νίκες συνυπολογισθούν οι έξι νίκες του Μίλωνα στην Πάλη και η περιλάλητη νίκη του Τιμασίθεου στη μοναδική ήττα του Μίλωνα στη ζωή του στα 40 του χρόνια το 512 π.Χ. (υπέρβαρος πια ο Μίλωνας, ο Τιμασίθεος τον απέφευγε και γύριζε γύρω-γύρω, ώσπου προσπαθώντας επί ώρες ο Μίλωνας να τον αδράξει, κατέρρευσε στον φλογερό ήλιο του Ιούλη στην Ολυμπία), ο Κρότωνας σε 21 από τις 28 Ολυμπιάδες είχε κάποιο αθλητή του στην κορυφή των αγωνισμάτων στην Ολυμπία.
Δεκαοκτώ στεφάνια στους Δρόμους και εφτά στην Πάλη. Από το 588 π.Χ. έως το 476 π.Χ.. Η πόλη έσφυζε από ζωή. Τα φιλοσοφικά κηρύγματα του Πυθαγόρα, η Ιατρική Σχολή, η δύναμη και η εγκράτεια των νέων, η στρατηγική θέση, το δυνάμωμα του εμπορίου με την ενδοχώρα της Ιταλίας αλλά και με τη Σικελία και την Ελλάδα, είχαν κάνει τον Κρότωνα σημαντική δύναμη που όλοι τη σέβονταν και την υπολόγιζαν.
Όμως τη δόξα της Ολυμπίας ο Κρότωνας την είχε ανάγκη, όσο και το οξυγόνο που ανάπνεαν οι κάτοικοί τους.
Μόλις 38 χρόνια από την ίδρυσή του, ο Δαΐππος ο Κροτωνιάτης είχε νικήσει στην Πυγμή στην Ολυμπία. 84 χρόνια μετά, το 588 π.Χ. στην 48η Ολυμπιάδα, άρχιζε η εποποιία της Σχολής των Δρομέων του Κρότωνα.
... Γλαυκίας το 588 π.Χ., Λυκίνος 584 π.Χ., Ερατοσθένης 576 π.Χ., Ιππόστρατος 568 και 564 π.Χ., Διόγνητος 548 π.Χ., Ισόμαχος 508 και 504 π.Χ., Τισικράτης 496 και 492 π.Χ., Άστυλος (οκτάκις Ολυμπιονίκης, 488 δις, 484 δις, 480 τρις, 476 π.Χ. στον Οπλίτη), τα ονόματα των νικητών. Από πίσω τους, δεκάδες, εκατοντάδες άλλοι νέοι του Κρότωνα, που τα ονόματά τους παρέμειναν άγνωστα. Δρομείς που τους συναγωνίσθηκαν στα ίσια και ανάγκασαν τους τότε μελετητές να γράφουν ότι «ο χειρότερος των Κροτωνιατών ήταν καλύτερος του καλύτερου των υπόλοιπων Δρομέων», ή να διασώζουν την παράδοση της νίκης του Τισικράτη το 496 π.Χ. όπου στους είκοσι δρομείς του τελικού τού Σταδίου, οι δέκα ήσαν από τον Κρότωνα και από τους 8 πρώτους οι 7 ήσαν από τη φημισμένη για τους Δρομείς πόλη, με τον μόνο να σπάει τη σειρά, τον εξαίρετο Ιπποκλέα από το Πελλιναίο της Θεσσαλίας (δις Ολυμπιονίκη στον Οπλίτη Δρόμο, δυο Ολυμπιάδες υστερότερα).
Αυτής της υπέροχης Σχολής, της πρώτης ίσως οργανωμένης Σχολής Δρομέων της αρχαιότητας, γενάρχης ιστορικά ήταν ο Γλαυκίας.
Ο Γλαυκίας ήταν αυτός που τερμάτισε την κυριαρχία των Σπαρτιατών στους δρόμους στην Ολυμπία, όπου από το 640 π.Χ. με τον Σφαίρο έως το 592 π.Χ. με τον Ευρυκλή, επί 48 χρόνια ή σε 13 Ολυμπιάδες είχαν κερδίσει τις 10, θεμελιώνοντας μια δική τους κυριαρχία που πραγματικά ήταν και εντυπωσιακή αλλά και μακρόχρονη. (Είχαν προηγηθεί οι Μεσσήνιοι Δρομείς, που από το 768 π.Χ. έως το 736 π.Χ., σε 9 δηλαδή Ολυμπιάδες, είχαν νικήσει στις 7). Στην πραγματικότητα όμως, το κατόρθωμα των Μεσσηνίων ήταν μικρότερο, γιατί άλλη αίγλη είχαν οι πρώτες Ολυμπιάδες και άλλη οι υστερότερες, αφού συμμετείχαν πολύ περισσότεροι Δρομείς.
Στην Ολυμπία και στην Ήλιδα ο Γλαυκίας έφθασε την τελευταία ημέρα που θα έπρεπε να φθάσουν οι συμμετέχοντες αθλητές. Ο Κρότωνας, η πόλη του, στα χρόνια του, είχε, θάλεγε κανείς, παρακμάσει, ηττημένη από τους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας λίγα χρόνια πριν. Το ηθικό των κατοίκων είχε πέσει. Απογοήτευση και πανικός επικρατούσε παντού. Κάποιοι είχαν πάρει την απόφαση να φύγουν. Η πόλη μαράζωνε.
Ο Γλαυκίας, ο ταχύπους Γλαυκίας ασκείτο στο Γυμνάσιο, δίπλα στο ιερό της Λικινίας Ήρας, κοντά στο σημερινό Κάβο Κολόνι (Cavo Coloni). Δίπλα του οι συναγωνιστές του, οι νέοι του Κρότωνα, τον παρακολουθούσαν στις προπονήσεις, και κάθε μέρα που περνούσε, τον προέτρεπαν να δοκιμάσει στην Ολυμπία. Γρήγορος, αποφασιστικός, σοβαρός και μ' εκείνη τη στάση του Μεγάλου Δρομέα, στέκονταν πάντα ορθός στην Αφετηρία κι έκανε πάντα κούρσες, από τις οποίες κανένας από την πόλη του δεν μπορούσε να τον συναγωνισθεί. Την προηγούμενη χρονιά πήγε στο Ρήγιο, στις εκδηλώσεις - Αγώνες για τον ΚΑΡΝΕΙΟ Απόλλωνα. Κέρδισε με ευκολία.
Αποφάσισε και ζήτησε τη βοήθεια της πόλης του για να ταξιδέψει στην Ελλάδα, στην Ολυμπία. Η πόλη, αν και βίωνε τα προβλήματά της, αποφάσισε να τον στείλει.
Το καράβι σάλπαρε από το λιμάνι του Κρότωνα. Ο Γλαυκίας γύρισε κατά το λιμάνι, κοίταξε τα πρόσωπα των δικών του που ξεμάκραιναν, σκούπισε τα δάκρυα, έσφιξε τις γροθιές κι έδωσε την υπόσχεση ότι θα γύριζε με το τιμημένο στεφάνι. Όχι, η πόλη που ανδρώθηκε και πέρναγε αυτή την κρίση, αυτός δεν θα την άφηνε να σβήσει.
Βολεύτηκε στα ιδιαίτερα των Αθλητών. Από την ίδια μέρα παρατηρούσε τους συναγωνιστές δρομείς από τις άλλες ελληνικές πόλεις. Κοίταζε και μελετούσε κάθε τους κίνηση, κάθε τέχνασμα ή γύμνασμα που έκαναν. Αυτοί —γιατί ήταν πολλοί— που τον εντυπωσίαζαν, ήσαν οι Σπαρτιάτες. Λεπτά, γεροδεμένα σώματα, ασκημένα στις πλαγιές του Ταΰγετου, στις αλάνες της Πελλάνας, της πρωτεύουσας της Λακεδαίμονος, της Σπάρτης, των Αμυκλών... Παιδιά, νέοι, άνδρες, μ' εκείνη τη σφριγηλή απαράμιλλη πειθαρχία, εκείνο το δέσιμο της ομάδας —της ΙΛΗΣ— που τους ένωνε με ακατάλυτους, παντοτεινούς δεσμούς με τον τόπο και τους ανθρώπους του.
Με αρχηγό τους τον περίφημο Ευρυκλή, τον νικητή του Σταδίου το 592 π.Χ. στην προηγούμενη Ολυμπιάδα, οι Σπαρτιάτες δρομείς είχαν εντυπωσιάσει τους πάντες. Ήσαν οι επικρατέστεροι δε για να συνεχίσουν την κυριαρχία τους στην Ολυμπία.
Ο Γλαυκίας κρατούσε τις δυνάμεις του. Προσπαθούσε να προπονηθεί σε ώρες που δεν υπήρχαν άλλοι αθλητές. Μεσημέρια μέσα στον καυτό ήλιο της Ολυμπίας. Δεν έδινε την εντύπωση αυτός ο άγνωστος Δρομέας από τον Κρότωνα ότι θα έκανε τη μεγάλη έκπληξη.
Την προηγούμενη ημέρα πριν την μετάβαση στην Ολυμπία από την Ήλιδα και τους αγώνες, ήταν έθιμο οι Αθλητές να κάνουν έναν τελευταίο άτυπο διαγωνισμό. Ένα μέτρημα των ικανοτήτων και δυνατοτήτων τους. Μπήκαν σιγά-σιγά σε σειρές. Κάθε αθλητής κοίταζε τους διπλανούς του. Ο άτυπος αγώνας άρχισε. Στη σειρά του ήταν ο Ευρυκλής και άλλος ένας Σπαρτιάτης. Σε λίγο είχαν ξεχωρίσει οι τρεις τους. Τους άκουγε, τους έβλεπε με την άκρη του ματιού του. Τους μετρούσε. Άκουγε τις βαριές ανάσες τους, τους βηματισμούς, τις κινήσεις του χεριού τους. Από μακριά φαινόταν η γραμμή του τερματισμού.
Ο Γλαυκίας επίτηδες άρχισε σιγά - σιγά να κόβει. Οι Σπαρτιάτες ξέφυγαν. Τον Γλαυκία πέρασαν στο τέλος κι άλλοι δυο-τρεις δρομείς από άλλες πόλεις. Έπεσε κάτω και κοίταξε προς τον ουρανό. Οι Σπαρτιάτες πέρασαν μπροστά του και τον κοίταξαν περιφρονητικά. Ήταν πια σίγουρος ότι τους ξεγέλασε. Χωρίς να το ξέρει, είχε εφαρμόσει το ίδιο κόλπο με τον Παντάλκη τον Αθηναίο, που είχε νικήσει έναν και πλέον αιώνα πριν, εφαρμόζοντας στις δοκιμές την ίδια μέθοδο.
Την άλλη ημέρα, πρωί-πρωί στο στάδιο της Ολυμπίας πια, άρχισαν οι προκριματικοί. Ο Γλαυκίας, κάνοντας πάντα συντήρηση δυνάμεων, πέρασε όλες τις σειρές και πήρε την πρόκριση για τον τελικό.
Στους 20 του τελικού ήταν και οι 5 Σπαρτιάτες. Υπήρχαν αθλητές από την Αθήνα, τα Μέγαρα, την Κόρινθο, το Άργος, την Ηλεία, τη Μαντινεία, τον Τάραντα, τις Συρακούσες και απ' άλλες ελληνικές πόλεις.
Η ώρα έφθασε. Ο ήλιος είχε ανέβει ψηλά. Οι θεατές άρχιζαν τους πανηγυρισμούς. Ανάμεσά τους ήταν πιο πολλοί οι Σπαρτιάτες που είχαν έρθει να αποθεώσουν ξανά κάποιον δικό τους, πάλι, ΔΡΟΜΕΑ που θα νικούσε. Που θα συνέχιζε την παράδοση που ήθελε Σπαρτιάτη ΔΡΟΜΕΑ Ολυμπιονίκη.
Έφυγαν... Ο Γλαυκίας αυτή τη φορά έδωσε όλο του το είναι. Από την αρχή ήταν μπροστά. Κάθε βήμα δικό του, και οι άλλοι πάσχιζαν. Να τον φθάσουν δεν μπορούσαν. Εκείνος μ' ένα ανεπανάληπτο τρόπο έτρεχε για να κερδίσει. Έτρεχε για την πόλη του και όχι για τον εαυτό του. Ήταν σαν να τον έσπρωχνε η ανάσα, η πνοή των κατοίκων του Κρότωνα. Σαν να τον φώτιζε η ελπίδα τους για ένα καλύτερο μέλλον για την πόλη που αργόσβηνε. Σαν ένα αόρατο χέρι, καθοδηγώντας κάθε κίνηση του κορμιού του, του έδινε φτερά στα πόδια, διώχνοντάς τον μακριά από τους άλλους που αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι αυτός ο άγνωστος δρομέας από τον μακρινό Κρότωνα σήμερα θα έπαιρνε την νίκη, τον κότινο της Ολυμπιακής επιτυχίας.
Το πλήθος, μετά την πρώτη έκπληξη, και βλέποντάς τον να ξεμακραίνει, βουβάθηκε. Οι Σπαρτιάτες —οι πιο πολλοί των θεατών— κατάλαβαν. Σήμερα οι δρομείς τους θα έχαναν. Εκείνο που δεν γνώριζαν, ήταν η συνέχεια: Η πορεία των Κροτωνιατών δρομέων στον αιώνα που θα ερχόταν.
Ήταν καθαρή η νίκη του Γλαυκία. Οι θεατές ξέσπασαν σε πρωτόγνωρα συναισθήματα θαυμασμού για κείνον και ιδιαίτερα όταν οι Σπαρτιάτες, όλοι μαζί, έτρεξαν να τον αγκαλιάσουν, αναγνωρίζοντας την αναμφισβήτητη υπεροχή του. Με εκείνον πρωτεργάτη, ο Κρότωνας θα έγραφε τη δική του χρυσή σελίδα στην Ολυμπία. Έμεινε μέχρι τα τέλη της ζωής του στην αγαπημένη του πόλη, βοηθώντας με την πείρα και τις γνώσεις του να αναδειχθούν και άλλοι Ολυμπιονίκες στους Δρόμους.
Χάρις σ' αυτόν, η πόλη του Κρότωνα ανέκτησε τη χαμένη αυτοπεποίθηση. Οι κάτοικοι ξαναρίχτηκαν στη δουλειά. Οι νέοι γέμισαν τα Γυμνάσια. Οι έμποροι ξανοίχτηκαν πάλι στην Αγορά. Ο Κρότωνας αναγεννήθηκε από τις στάχτες του. Σε κάθε σχεδόν Ολυμπιάδα που ακολούθησε, για έναν και πλέον αιώνα, η πόλη του Γλαυκία, του Μίλωνα και του μέγα Άστυλου (του ανθρώπου που μ' αυτόν τέλειωσε ουσιαστικά η βασιλεία των Δρομέων του Κρότωνα, αφού μετά την εξαγορά - μεταγραφή του από τους τυράννους των Συρακουσών, οι αρχές του Κρότωνα απαγόρευσαν την άσκηση στους Δρόμους —πρωτοφανές μέτρο— δείγμα της ντροπής που ένιωσαν οι πολίτες της περήφανης πόλης της Καλαβρίας για την «προδοσία» του Άστυλου) κυριάρχησε στους Δρόμους. Έγινε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του Μεσογειακού Ελληνισμού και η ανάπτυξή της σε όλα τα επίπεδα ήταν ραγδαία.
... Ο Γλαυκίας, ο Γενάρχης της Σχολής των Δρομέων του Κρότωνα, έμεινε στη μνήμη των Δρομέων του Κρότωνα που τον μνημόνευαν πριν από κάθε δοκιμασία τους στην Ολυμπία, και πέρασε στη συλλογική μνήμη της ως ο ΔΡΟΜΕΑΣ που άλλαξε την Ιστορία των ΔΡΟΜΩΝ και των νικητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αρχαίας Εποχής.
Σήμερα η νεώτερη πόλη του Κρότωνα (Crotoni) του έχει αφιερώσει έναν από τους κεντρικότερους δρόμους της, για να θυμούνται οι νεώτεροι, αυτόν, που τόσα πρόσφερε στην πόλη τους.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΣΑΜΙΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Α.Π.Σ. «ΑΠΟΛΛΩΝ» ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Α.Π.Σ. «ΑΠΟΛΛΩΝ» ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ
