ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 480 π.Χ. (1ο έτος της 75ης Ολυμπιάδας).
ΤΙ ΘΑ ΣΥΝΕΒΑΙΝΕ ΕΑΝ ΚΡΑΤΟΥΣΑΝ ΤΟΝ ΑΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΟΠΑΙΑ, ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝ ΦΩΚΑΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ, ΟΠΩΣ ΚΡΑΤΟΥΣΑΝ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙ 300, ΟΙ 700 ΘΕΣΠΙΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ 6.000 ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ;
ΠΩΣ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟΦΥΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΥ ΟΠΩΣ ΑΠΟΔΕΙΧΘΗΚΕ ΗΤΑΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΑΝΔΡΕΙΑΣ, ΕΥΨΥΧΙΑΣ, ΑΡΙΣΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΣ, ΕΝΩ ΝΙΚΗΣΕ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΟΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, ΤΕΛΙΚΑ ΗΤΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΞΗΡΑ, ΑΦΗΝΟΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ ΝΙΚΗ...
Τα γεγονότα του καλοκαιριού του 480 π.Χ. είναι γνωστά στην Παγκόσμια ιστορία και προκαλούν ακόμα και σήμερα θαυμασμό ανάμεικτο με έντονο προβληματισμό και συζήτηση στους ιστορικούς αλλά και στους στρατιωτικούς κύκλους...
Και ο προβληματισμός αλλά και η έντονη συζήτηση έγκειται στα τεράστια ερωτηματικά για το στρατηγικό σχέδιο που είχε καταστρώσει η ελληνική πλευρά σε ξηρά και θάλασσα για την υπεράσπιση της αμυντικής γραμμής σε Θερμοπύλες – Βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο – Εύβοια και κατά συνέπεια όλης της Νοτίου, ανυπότακτης στην πλειοψηφία των πόλεων – κρατών, Ελλάδας.
Στη μονογραφία μου αυτή, θα επιχειρήσω να αναπτύξω μια νέα, διαφορετική στην προσέγγιση και στην επιχειρηματολογία άποψη, που θα τη θεμελιώσω πάνω στην πραγματική ροή των γεγονότων που διαδραματίστηκαν τους κρισιμότατους αυτούς μήνες που καθόρισαν -εν πολλοίς- και την πορεία της Ιστορίας μας.
Είναι δεδομένο ότι κάθε νέα προσέγγιση σε πραγματικά γεγονότα, θα κριθεί και αυτή από το κοινό, είτε ειδικό είναι αυτό, είτε με την ιδιότητα του φιλογνώστη και μελετητή της Ιστορίας και της στρατιωτικής τέχνης.
Ας έλθουμε όμως στα πραγματικά γεγονότα:
Παραδοχή πρώτη: Η προσπάθεια των Ελλήνων -συνασπισμένες δυνάμεις- στην υπεράσπιση του Μετώπου των Τεμπών, στις αρχές της άνοιξης, απέβη άκαρπη, και οι 10.000 περίπου Έλληνες υπό τους Σπαρτιάτη Ευαίνετο και τον Αθηναίο Θεμιστοκλή που εστάλησαν από το Κοινό των Ελλήνων, υποχώρησαν προ του άμεσου κινδύνου υπερκέρασης και εγκλωβισμού – αφανισμού τους στα στενά των Τεμπών.
Υπολογίζεται ότι το εκστρατευτικό Ελληνικό Σώμα έφθασε με πλοία στο λιμάνι του Άλου, αρχές Απρίλη και μετά από μια εβδομάδα περίπου (γύρω στις 15 Απρίλη) πάρθηκε η απόφαση του απεγκλωβισμού – υποχώρησης από την αμυντική θέση των Τεμπών και η επαναφορά στην Κόρινθο.
Η αποτυχία της άμυνας στα Τέμπη, δημιούργησε έντονο προβληματισμό και έριδες ανάμεσα στις δυνάμεις των Ελλήνων που κράτησαν περίπου 2,5 μήνες.
Φάνηκε ότι η άποψη της αντιμετώπισης σε ένα μέτωπο (στην προκειμένη περίπτωση, στην ξηρά), χωρίς τη ναυτική συνεργασία, ήταν καταδικασμένη σε πλήρη αποτυχία.
Εκεί, μέσα σ’ αυτούς τους δυόμιση μήνες, φαίνεται να ωρίμασε το εκπληκτικό σχέδιο της ολοκληρωμένης – συνδυαστικής κοινής δράσης Στρατού – Ναυτικού, στην αμυντική γραμμή των Θερμοπυλών – Λιχαδονησίων – Αρτεμισίου, που θα ανέκοπτε την προέλαση των Περσών.
Τα βασικά στοιχεία του απίστευτα νεωτεριστικού πρώτου στην Παγκόσμια Ιστορία συνδυασμένου πολεμικού στρατιωτικού σχεδίου, ήταν τα εξής:
Παραδοχή δεύτερη: Η ανακοπή της Καθόδου των περσικών δυνάμεων ξηράς που ανέρχονταν σε περίπου 400.000 στρατιώτες (χωρίς τις αναγκαίες 200-250.000 βοηθητικές δυνάμεις τους), με τη διατήρηση και ολοκλήρωση της άμυνας, στη στενή δίοδο των Θερμοπυλών και του βορειοδυτικού αντιρείσματος του Καλλιδρόμου – Χαλκωμάτας.
Η Άμυνα στα στενά των Θερμοπυλών – Καλλιδρόμου, ήταν σχεδιασμένη να αντέξει 5 κατ’ ελάχιστον ημέρες για να μειωθεί το αξιόμαχο του περσικού στρατού, να καμφθεί το ηθικό του, αλλά και να τελειώσουν, στο πεδίο της μάχης, τα εφόδια που επαρκούσαν για 5-6 ημέρες το πολύ για να συντηρηθεί όλος αυτός ο τεράστιος σε όγκο και ανάγκη στρατός...
Παραδοχή τρίτη: Να επιδιωχθεί η τακτική σύγκρουση, εκεί όπου όπως αποδείχθηκε στη Σαλαμίνα, δυο μήνες σχεδόν μετά, τα ελληνικά πλοία και πληρώματα, πλέοντας σε γνωστά ύδατα και με εκπληκτική οργάνωση, σχεδίαση και εκτέλεση ελιγμών και τακτικών πάνω στη θάλασσα, μπορούσαν να εκμηδενίσουν ή να επιφέρουν καίριο πλήγμα στα περσικά πλοία. Με πρώτιστο σκοπό, την αποκοπή του Ναυτικού των περσικών δυνάμεων από τις δυνάμεις στην ξηρά, την πλήρη διακοπή του ανεφοδιασμού του στρατού ξηράς από θαλάσσης, και τον εξαναγκασμό του σε υποχώρηση στην ξηρά, μετά την ήττα στη θάλασσα και τον εγκλωβισμό του στη στενή δίοδο των Θερμοπυλών.
Παραδοχή τέταρτη: Ο λαμπρός σχεδιασμός της ολοκληρωμένης συνδυαστικής αμυντικής γραμμής Θερμοπυλών – Αρτεμισίου κατά την εκτέλεση, είχε ορισμένες παραδοχές, οι οποίες εφαρμόστηκαν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και κατέληξαν στους θριάμβους της Σαλαμίνας, των Πλαταιών και της Μυκάλης (Σεπτέμβριος 480 π.Χ., Ιούλιος 479 π.Χ.)...
Παραδοχή 5η: Στη θάλασσα, όπως προαναφέρθη, τα ελληνικά πλοία και πληρώματα είχαν καλύτερη εκπαίδευση, τα διδάγματα δε της τριήμερης ναυμαχίας στο Αρτεμίσιο, με τους ελιγμούς σε στενό χώρο, χρησίμευσαν σαν πρόβα τζενεράλε για την επική σύγκρουση στη Σαλαμίνα, ενάμιση μήνα μετά.
Ήταν αυτονόητο λοιπόν, ότι το στρατιωτικό σχέδιο ήταν με όλες τις λεπτομέρειες νικηφόρο και αποσκοπούσε στην υποχώρηση των Περσών, αφού θα είχαν ηττηθεί στη θάλασσα και θα είχαν αναγκαστεί, χάνοντας επίλεκτες δυνάμεις τους και λόγω α) της έντονης ζέστης των στενών των Θερμοπυλών και β) της έλλειψης εφοδίων – φαγητών – τροφής για το ιππικό, να υποχωρήσουν μετά την έκτη – έβδομη ημέρα των συγκρούσεων στην ξηρά.
Παραδοχή 7η: Είναι επίσης μέγα ιστορικό λάθος η άποψη για τους Σπαρτιάτες και Θεσπιείς που έπεσαν μέχρι ενός την τρίτη ημέρα της επικής μάχης των Θερμοπυλών, περικυκλωθέντες από τους Πέρσες που υπερκέρασαν το βορειοδυτικό πέρασμα του Ασωπού – Χαλκωμένης από τους υποχωρήσαντες 1000 Φωκαείς που το φύλαγαν, ότι έπεσαν μάταια.
Η εξασφάλιση του υπόλοιπου Ελληνικού Στρατού, αλλά και του στόλου, μετά τη νίκη στο Αρτεμίσιο, ήταν το επιστέγασμα της στρατηγικής τέχνης του πολέμου.
Προκειμένου να σωθούν οι περίπου 5000 υπόλοιποι Έλληνες ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ οι 300 Σπαρτιάτες (όσοι είχαν απομείνει μετά τις πρώτες δυο ημέρες της μάχης) και οι εναπομείναντες από τους 700 Θεσπιείς.
Παραδοχή 8η: Αυτό το στρατηγικό σχέδιο ήταν αποτέλεσμα των συνεχών συσκέψεων των επικεφαλής στρατηγών, τόσο της Σπάρτης, όσο και της Αθήνας, αλλά και των άλλων ελεύθερων ελληνικών πόλεων, τόσο στο συνέδριο του Ισθμού (Κορίνθου) που προηγήθηκε της Μάχης των Θερμοπυλών, όσο και στις επιτόπου εκτιμήσεις και επιχειρήσεις... Οι ελληνικές δυνάμεις ευτύχισαν την κατάλληλη εκείνη στιγμή να έχουν επικεφαλής τους εμπειρότατους στρατηγούς αλλά και πραγματικές ιδιοφυΐες. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ηρωικοί Σπαρτιάτες, Λεωνίδας στην ξηρά και Ευρυβιάδης στη θάλασσα, στη δεύτερη κατηγορία αυτός που ουσιαστικά πέρασε στην Ιστορία για την πραγματικά ιδιοφυή του στρατιωτική τακτική, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά, ο Αθηναίος Θεμιστοκλής.
Κανείς δεν γνωρίζει πώς αυτός ο απίστευτος Έλληνας στρατηγός και πολιτικός άνδρας κατάφερε να οργανώσει και να πείσει, μετά το συνέδριο της Κορίνθου και να σχεδιάσει σε συνεργασία με τους Σπαρτιάτες ηγέτες και βέβαια με τη συνεισφορά των υπόλοιπων επικεφαλής των άλλων πόλεων, αυτό το μεγαλοφυές σχέδιο.
Ένα σχέδιο που εφαρμόσθηκε ξανά, ένα χρόνο σχεδόν μετά, στη συντριβή των Περσών στη Μυκάλη, ενώ το εφάρμοσε αργότερα ο Μέγας Αλέξανδρος, πολλάκις στην εκστρατεία του, ο Οκταβιανός στο Άκτιο, ο Βελισσάριος στη Ραβένα, και πολλοί μεγάλοι στρατηγοί στην παγκόσμια Ιστορία...
Παραδοχή 9η: Στη μάχη των Θερμοπυλών, ίσως χρειαζόταν ένα μικρό αλλά πολύ εκπαιδευμένο Σώμα, είτε Σπαρτιατών είτε Αθηναίων οπλιτών, να φυλάει επικεφαλής των Φωκαέων τις υπώρειες του Καλλίδρομου και να κρατήσει την επικείμενη υπερκέραση των Περσών. Αν συνέβαινε αυτό και με δεδομένο ότι το ηθικό των Σπαρτιατών, των Θεσπιέων αλλά και των άλλων Ελλήνων (Τεγεάτες, Μαντινείς, Αρκάδες, Κορίνθιοι, Φλειάσιοι (Νεμεάτες), Μυκηναίοι, Θηβαίοι, Λοκροίς κ.λπ.) ήταν υψηλότατο λόγω των συνεχών νικηφόρων εκβάσεων στις σώμα με σώμα πολεμικές συγκρούσεις των δυο πρώτων ημερών. Οι ελάχιστες απώλειες του ειδικού σώματος των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους θα επέτρεπαν την επί ημέρες νικηφόρα αντίσταση στο απόρθητο πεδίο των στενών των Θερμοπυλών, μεταξύ πρώτου και δεύτερου τείχους που είχαν κατασκευάσει λίγο πριν τη μάχη, που οι περισσότεροι ερευνητές συγκλίνουν ότι διεξήχθη μεταξύ 5-7 Αυγούστου (ενώ μερικοί προτείνουν την αμέσως επόμενη εβδομάδα στις 12-14 Αυγούστου) του πρώτου έτους της 75ης Ολυμπιάδας (480 π.Χ.).
Όμως με το ΑΝ, δεν δικαιώνεται κανείς στην Ιστορία.
Το αδύνατο αυτό σημείο αποδείχθηκε καθοριστικό για την έκβαση της Μάχης των Θερμοπυλών και για την τύχη των 1000 ανδρών (300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς) που έπεσαν μέχρι ενός στην τελική φάση της θρυλικής αυτής στιγμής για τον Ελληνισμό και την παγκόσμια Ιστορία (3η ημέρα της Μάχης).
Παραδοχή 10η: Ο Λεωνίδας μαζί με τον Θεμιστοκλή και τον Ευρυβιάδη οργάνωσαν ένα ευφυέστατο σχέδιο υψίστης σύλληψης και οργανωτικού σχεδιασμού που είχε σκοπό τη νίκη εκεί στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο και όχι βέβαια την άσκοπη θυσία και την εξολόθρευση πολύτιμων δυνάμεων εκπαιδευμένων για την τελική έκβαση του αμυντικού πολέμου του Ελληνισμού...
Ο καιρός (Ιούλιος – Αύγουστος), το μέρος (θερμότατο) και με υψηλά ποσοστά κουνουπιών κατά τους θερινούς μήνες, λόγω των προσχώσεων των ποταμών (Σπερχειού, Γοργοποτάμου, Μέλανος, Ασωπού), η έλλειψη τροφής και εφοδίων που θα τελείωναν μέσα σε 5-7 ημέρες για το τεράστιο Περσικό στράτευμα, η νικηφόρα αντίσταση των καλύτερα εξοπλισμένων και εκπαιδευμένων δυνάμεων, τόσο στην ξηρά, όσο και στη θάλασσα, θα δημιουργούσαν ένα από τα μεγαλύτερα στρατιωτικά κατορθώματα στην παγκόσμια στρατιωτική Ιστορία.
Η σύλληψη και η εκτέλεσή του σε συνδυασμένο – ενοποιημένο χρόνο, αποτελεί μια τομή στην Παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία και μάλιστα με τα δεδομένα των επικοινωνιών και της ροής των ειδήσεων από τα πεδία της μάχης σε ξηρά και θάλασσα, αποτελούν ένα ακόμα απίστευτο κατόρθωμα που προκαλεί θαυμασμό και αποδεικνύει την σε απίστευτο βαθμό συνεργασία μεταξύ των δυνάμεων που αγωνίζονταν στην ξηρά και αυτών που πολεμούσαν στη θάλασσα... Ο απεγκλωβισμός του νικητή ελληνικού στόλου από το Αρτεμίσιο, μετά την είδηση της πτώσης των Θερμοπυλών, έγκαιρα και με τάξη, δείχνει το πόσο κοντά και με ομαλή ροή είχαν την πληροφόρηση τα δύο τμήματα των ελληνικών δυνάμεων σε ξηρά και θάλασσα.
Όλα αυτά που προαναφέρθηκαν, καταδεικνύουν ότι η στρατηγική επιλογή του Ελληνικού Στρατού και του Ελληνικού Ναυτικού στη γραμμή Αμύνης Θερμοπυλών – Βόρειου Ευβοϊκού – Αρτεμισίου, και σωστή ήταν, και με πλήρη τη βεβαιότητα, ότι με όλες τις συνθήκες της Μάχης, συνδυαστικά, σε θάλασσα και ξηρά, μπορούσε να αποβεί ΝΙΚΗΦΟΡΑ.
Τιμή και δόξα λοιπόν, πρέπει τόσο στους σχεδιαστές της Μάχης Λεωνίδα, Θεμιστοκλή, Ευρυβιάδη και στους 6.000 υπερασπιστές των Θερμοπυλών (ακόμη και τους Φωκαείς) αλλά και στους 50.000 περίπου ναυτικούς και μαχητές των ελληνικών πλοίων στο Αρτεμίσιο. Και πάνω απ’ όλα, πρέπει να τονιστεί ότι η θυσία των 1000 Ελλήνων στη Μάχη των Θερμοπυλών έγινε ΦΑΡΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΛΛΗΝΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΝΘΡΩΠΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ...
Αν για την παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία, μια ήττα αποδεικνύεται και οδηγεί στη νίκη την τελική, ΟΙ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ.
Και διδάσκουν ότι παρά τις προβλέψεις και τον όγκο του αντίπαλου στρατού που εισβάλλει σε μια χώρα, ένας καλά εκπαιδευμένος, οργανωμένος και ενωμένος λαός, μπορεί να νικήσει όταν έχει πίστη και μάχεται για το ανώτερο όλων των ιδανικών: ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ...
Η μονογραφία αυτή γράφτηκε σαν ένας φόρος τιμής ΣΤΟΥΣ ΜΑΧΗΤΕΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΤΕΜΙΣΙΟΥ και σαν μια πρώτη προσέγγιση για τη συγγραφή ενός πονήματος που θα δοθεί στους συμμετέχοντες στον 1ο Αγώνα Δρόμου “Στα χνάρια των 300” που θα διοργανωθεί το 2017 (6-10 Ιούλη) από τη Σπάρτη έως τις Θερμοπύλες (και βέβαια θα δίδεται και στους συμμετέχοντες Έλληνες και ξένους δρομείς, τα επόμενα χρόνια σε κάθε διοργάνωση).
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜ. ΣΑΜΙΟΣ
ΥΓ.: Πολλοί συγχέουν την ανδρεία και την ευψυχία με την άσκοπη θυσία και τον ουσιαστικό αυτοχειριασμό. Σίγουρα, οι υπερασπιστές των Θερμοπυλών, με πρώτο τον αρχιστράτηγο της μάχης, τον θρυλικό Λεωνίδα, δεν ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία. Προκειμένου να εγκλωβιστεί όλη η ελληνική δύναμη των 6.000 ανδρών, όσοι είχαν απομείνει από τους “300” και τους “700” Θεσπιείς, έμειναν εκεί... Για να καθυστερήσουν και να επιφέρουν τις μέγιστες απώλειες στον εχθρό, επιτρέποντας στους 5.000 υπόλοιπους Έλληνες να υποχωρήσουν και να σωθούν για να πολεμήσουν αργότερα στη Σαλαμίνα, και κύρια στην επική μάχη των Πλαταιών το επόμενο καλοκαίρι...
Άρα, ακόμα και την ύστατη ώρα, προσέφεραν... Και όχι μόνο... Ο ΘΑΝΑΤΟΣ, ΤΟΥΣ ΕΞΥΨΩΣΕ ΣΤΙΣ ΨΥΧΕΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥΣ, ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ... ΑΘΑΝΑΤΟΙ...
