Συγγραφέα, συντονιστή της σχολής σεμιναρίων: «Ανοιχτή Τέχνη»: νέα σελίδα:www.anoixti–texni.gr νέο ι-μέιλ: info@anoixti–texni.gr, τηλφ: 210 32 27 188
Να μια καλή είδηση και μια μεγάλη ευκαιρία για την Αττική, και δη την Δυτική. Στην επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση (που έγινε παρά τις φιλοτουρκικές αντιρρήσεις του Μαρξ. πώς το τολμήσαμε οι εθνικιστές; θα μας τιμωρήσει στα μεταθανάτια γκουλάγκ τους), η Ελευσίνα, το πιο ιερό μέρος της αρχαιότητας που ισοπέδωσαν οι χριστιανοί γύρω στα 400 μχ (θρηνεί ο Ευνάπιος περιγράφοντάς τα) και κατέκλεψε ο Ελγιν (μόλις οι Ευρωπαίοι μυρίστηκαν ότι «κατασκευάζαμε έθνος» ρήμαξαν τα πάντα: το 90% των κλοπών αρχαιοτήτων γίνεται μετά το 1800), η Ελευσίνα ορίσθηκε ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Στον θεσμό που εμπνεύσθηκε και καθιέρωσε η Μελίνα, τότε που η Ελλάδα διέθετε προσωπικότητες και πνευματική ηγεσία. Με τον θάνατό τους, η χώρα στερείται πνευματικής ηγεσίας, συνέπεια μεθοδικής προσπάθειας συγκεκριμένων πολιτικών χώρων, προσώπων και εφημερίδων.
Αλλά Ελευσίνα δεν νοείται χωρίς Ιερά (ή Ελευσίνια) Οδό. Ούτε Ιερά Οδός χωρίς Ελευσίνα. Για την Ελευσίνα δεν δικαιούμαι να μιλήσω, δεν είμαι Ελευσιναίος, αν και την επισκέπτομαι συχνά. Για την Ιερά Οδό νομιμοποιούμαι, γιατί την διασχίζω καθημερινώς επί 40 περίπου χρόνια. Η Ιερά Οδός, η πιο αρχαία επώνυμη οδός του κόσμου, δεν έχει ανασκαφεί ποτέ, παρά συμπτωματικά.
Παρουσιάζει τριτοκοσμική εικόνα εγκατάλειψης (παλιατζίδικα, συνεργεία, χαλάσματα, κακοφωτισμένη, με στραβό οδόστρωμα, πλημμυρίζει), ειδικά στο τμήμα από Ιερά Πύλη (Πειραιώς, ας πούμε) μέχρι το Αιγάλεω, με εξαίρεση το πρώτα τετράγωνα που φιλοξενούν «τραγουδιστές» της πίστας και μπαρ. Στην γωνία με Πειριαώς έχει χτιστεί μάλιστα ένα σιδερένιο θηρίο για μαγαζιά πίστας, με άπλετη θέα στην Ακρόπολη. Φαντασθείτε να το είχαν κάνει συνεδριακό κέντρο ή κάτι αντίστοιχο.
Γι’ αυτό, από αύριο κιόλας, η οργανωτική επιτροπή πρέπει να απαιτήσει σύσκεψη με πρωθυπουργό, περιφέρεια, δημάρχους, υπουργούς, για την ανάπλαση της Ιεράς Οδού. Από αυτήν θα πηγαίνουν οι επισκέπτες στη Ελευσίνα και θα βλέπουν τα χάλια της (που αντανακλούν την κατεύθυνση της χώρας: όταν κάνεις σκουπιδότοπο την Ιερά Οδό, τι μέλλον μπορεί να έχεις;), με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, δημάρχων, κομμάτων κ.λπ ανεξαιρέτως.
Τι μπορούμε να κάνουμε στην Ιερά Οδό; Να αναδείξουμε κατ’ αρχάς το ίχνος της αρχαίας Ιεράς Οδού, την οποία έχουν περπατήσει όλοι, Αισχύλος, Περικλής, Σωκράτης, Μεγαλέξανδρος, Ιουλιανός, όλοι, ανασκάπτοντας κατά μήκος της μικρά οικόπεδα που ανήκουν στο δημόσιο (π.χ., Γεωπονική σχολή, Λυσσιατρείο) ή να απαλλοτροιώσουμε για δημόσιο λόγο (με μικρότερο τίμημα).
Παράδειγμα άλλο, η πλατεία Εσταυρωμένου στο Αιγάλεω, όπου και το μετρό. Η συνήθης αβελτηρία των υπευθύνων επέτρεψε να αναδειχθούν μόνο τριάντα περίπου μέτρα από το ίχνος της αρχαίας οδού. Υπάρχουν κατά μήκος της πλατείας άλλα 70 μέτρα που μπορούν ανασκαφούν αμέσως.
Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, (Παυσανίας κλπ), η Ιερά Οδός είχε, κι απ’ τις δύο της πλευρές, σημαντικά ταφικά μνημεία. Να ανασκαφεί ό,τι μπορεί. Να ζητήσουμε κονδύλια απ’ την ΕΕ. Να ζητήσουμε πίσω το ανάγλυφο απ’ την ζωοοφόρο που κατακρατά το κλεπταποδόχο Βρετανικό Μουσείο Κλοπιμαίων και παριστά τα φιλαράκια, Ιλισό και Κηφισό, αγκαλιασμένα. Στον Κηφισό, που μπάζωσε ο Μεταξάς κι άλλαξε την κοίτη του (ο υποτιθέμενος σημερινός είναι παραπόταμος), γινόντουσαν οι περίφημοι γεφυρισμοί, στα Ελευσινία.
Να απομακρυνθεί ο σταθμός απορριματοφόρων του δήμου Αθηναίων, που βρίσκεται στην Ιερά Οδό (!!), μάλιστα στα όρια του δήμου Αιγάλεω. Ποιος θα μας σεβαστεί με τέτοιες επιλογές; Τι ανάπτυξη περιμένουμε; Θα το έκαναν στην Αγγλία; Θα το έκαναν στον δρόμο που οδηγεί στις πυραμίδες στην Αίγυπτο ή στο Μεξικό, στην Πομπηϊα; Να το πάνε στην Μεσογείων, στην Κηφησίας. Και το γκαράζ των τρόλευ στον Κεραμεικό, και κάτι ερείπια πιο πάνω, πότε θα το ρίξουν;
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανάδειξη του Δημόσιου Σώματος, με σύνδεση Ακαδημίας Πλάτωνος – Ιεράς Οδού, με στοιχειώδη ανάδειξη της Ελιάς του Πλάτωνα, με ουσιαστική ανάπλαση του Ελαιώνα που έχουν μετατρέψει σε χωματερή πάσης φύσεως και η κρίση σταμάτησε ευτυχώς την τσιμεντοποίησή του, γήπεδο του ΠΑΟ με λεφτά του κράτους (!), εμπορικά κέντρα Βωβού.
Τον Μάρτιο 2007 είχα γράψει στο Lifo (ευχαριστώ τον άγνωστό μου Στάθη Τσαγκαρουσιάνο για την δημοσίευση και για την βοήθεια που πρόσφερε στην Ανοιχτή Τέχνη, αρχικώς) και είχα προτείνει να γίνει ο Ελαιώνας πολιτιστικό πάρκο, με όλα τα πολιτιστικά ιδρύματα. Η πρότασή μου κατενθουσίασε τους πάντες και ο Ελαιώνας, 1500 μέτρα από την Ακρόπολη, με ανεμπόδιστη θέα, έγινε πράγματι παγκόσμιας εμβέλειας πολιτιστικό πάρκο.
(Στο αληθινό κόσμημα του ΙΣΝ, Βιβλιοθήκη και Λυρική Σκηνή, δεν πάει ούτε πρόκειται να πάει μετρό. Υπάρχει αντίστοιχο ίδρυμα χωρίς μετρό, οπουδήποτε στον κόσμο;)
Αυτά. Δουλειά από τώρα. Κι αν γίνει τζαμί στον Ελαιώνα (ελπίζω να μην ξεσηκωθούν κατα της ειδωλολατρείας ιμάμηδες και παπάδες, αν γίνει κάποια τελετή για την Ελευσίνα στην Ιερά Οδό), γιατί να μην γίνει και ελληνικός ειδωλολατρικός ναός, όπως ζητάνε νόμιμα σωματεία, ουδεμία έχοντα σχέση με χουντοφασιστικά «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών»; Ή έχουν όλοι δικαιώματα, ή λέμε ψέμματα και αντιδρούμε απολυταρχικώς και συμπλεγματικώς. Οι υπέρμαχοι των δικαιωμάτων τι λένε;
Η αρχαίο οδός βαίνει παράλληλα προς την σύγχρονη, όπου υπήρχαν και μια σειρά κέντρων λαϊκου τραγουδιού, που αξίζουν μνείας: Του «Βλάχου» στα σίδερα (Μαυρομμάτη) και μετά στην πλατεία Δαβάκη, στο Αιγάλεω, ο σκληρός, περιθωριακός «Λευτέρης» (αργότερα: «Καβουράκια»), το ονομαστό «Σου Μου», πιο κάτω το «Ηλιοβασίλεμμα», κοντά στον Κηφισό. Στην Άγια Βαρβάρα, απέναντί απ’ το καταπληκτικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής εργοστάσιο εριουργίας του Σιγάρα, με κυματιστή στέγη, που το γκρέμισαν για να γίνει Πράκτικερ, ένα άλλο κέντρο που άλλαζε ονόματα.
Στο Χαϊδάρι, στα Κουνέλια, ο θρυλικός «Στελλάκης» του Περπινιάδη, κοντά στο μεγαλοπρεπές μνημείο της Πυθιονίκης, ερωμένης («δυόμιση χιλιάδες χρόνια μ’ αγαπάς τρελλά μου λες, αχ, αυτές, βρε, οι τρελλές σου οι υπεροβολές», Ρασούλης, Παπάζογλου, Κυπουργός) του χωλού αρχιαπατεώνα Άρπαλου, φίλου και θησαυροφύλακα του Μεγαλέξαντρου.
Τα σύγχρονα συνομιλούν με τα παλιά, κι η Θεά Δήμητρα, στην αγέλαστο πέτρα*, ξαναμοιρολογάει: «Χάρε να ‘βρισκα τον δρόμο να κατέβαινα στον Άδη, να σου πάρω το παιδί μου που το κρύβεις στο σκοτάδι….» (ζεμπέκικο του Μπιθικώτση σε στίχους του σπουδαίου στιχουργού Δημήτρη Γκούτη, με την Γιώτα Λύδια) και συνυπάρχουν με την αύρα του βωμού του Μειλιχίου Διός, που κατάντησαν εκκλησία του ΄Αγιου-Σάββα (αυτή είναι πολιτιστική εξέλιξη. προτείνω, να την συνεχίσουμε: να γκρεμίσουμε τις εκκλησίες τους και να φτιάξουμε ναούς ελληνικούς. Σύζευξη δεν θα είναι κι αυτό;). Με τον ναΐσκο του ήρωα Κυάμου (εκκλησία του ΄Αη-Γιώργη στον Κηφισό), το ιερό της Αφροδίτης (είναι σκαλισμένο σε βράχια και βαρέθηκαν να το ισοπεδώσουν), τον ναό του Δαφναίου Απόλλωνος που πρώτα λήστεψαν οι χριστιανοί και αιώνες μετά κατάκλεψε, κι αυτόν, ο Έλγιν.
Στα υπόγεια της μονής Δαφνίου ξόρκιζαν τους «δαιμονισμένους» σπάζοντας τους τα κεφάλια, γι’ αυτό έγινε εκεί κοντά το Δρομοκαΐτειο και το άσυλο του Δαφνιού. Όλα αυτά είναι η Ιστορία της Ιεράς Οδού, η καταστροφή της και η σημερινή κατάντια της, και η Ιστορία μας.
Φυσικά, να απομακρύνει ο στρατός τις αποθήκες πετρελαίου από τον βιότοπο της λίμνης της Κόρης ή Περσεφόνης (Κουμουνδούρου). Η λίμνη της Δήμητρας, στην πλάτη της Κόρης, έχει ξεραθεί. Στην αρχαιότητα ο δρόμος ανέβαινε απ’ το όρος Αιγάλεω, απ’ την σημερινή παραλιακή επιτρεπόταν η διάβαση μόνο στην διάρκεια των Ελευσινίων.
Αλλά εμάς, αν μας πιάσει ο οίστρος, δεν σταματάμε! Διώχνουμε και τις δεκάδες βιομηχανίες που, από αιώνος, δηλητηριάζουν Σκαραμαγκά, Ασπρόπυργο, Ελευσίνα, αποκόπτοντας, ταυτόχρονα, εκατομμύρια κατοίκων της Δυτικής Αθήνας από την θάλασσα. Αλλά Αιγάλεα και Περιστέρια είναι αυτά, ποιος νοιάζεται; Άλλωστε όλοι οι επαναστάτες μένουν στα βόρεια, νότια, ανατολικά, προάστεια. Μόνο δυο πολιτικοί, της δεξιάς κιόλας, ο Αδραχτάς κι η Παπακώστα, έμειναν στα σπίτια τους, όντες/ούσες βουλευτές.
Λοιπόν, δουλειά.
Κάτι πρέπει να κάνουμε κι εμείς, για να τιμήσουμε τον Άγγελο Σικελιανό και το περίφημο ποίημά του «Ιερά Οδός», τον τραγικό και παντελώς ανερμάτιστο Περικλή Γιαννόπουλο που αυτοκτόνησε έφιππος στον Σκαραμαγκά, τον Χένρι Μίλλερ. Που έγραψε στον Κολοσσό του Μαρουσιού πως η Ιερά Οδός είναι μια παγανιστική οδός και δεν πρέπει να κυκλοφορούν εκεί αυτοκίνητα.
Ελληναράς με τα όλα του, μου φαίνεται. Αρθογράφοι του ΔΟΛ που ανανήψατε στην «αριστερά», γρηγορείτε! Αλλά, προς Θεού! Μην κάνουμε τίποτα, αν δεν ρωτήσουμε ιούς, χολέρες και πανούκλες, φιάλες και μπουκάλες, Λιάκους, Κωστήδες, Δερτιλήδες. Κι αν δεν πάρουμε έγκριση απ’ την εφημερίδα των επαναστατών που δεν είχε πρωτοσέλιδο για τον περίφημο κινέζικο στρατό από τερρακότα που, κατά τους αρμόδιους αρχαιολόγους, ήταν ελληνικής εμπνεύσεως ή και κατασκευής.
Σκεφθείτε τι θα μας έσουρναν, αν κάναμε όσα οι Αλβανοί, γκρεμίζουν σπίτια Ελλήνων στην Χειμάρρα, στέλνουν παράνομα βιβλία με χάρτες μεγάλης Αλβανίας στην Ελλάδα, ή όπως ο Ερντογάν, που ζητάει αναθεώρηση της Λωζάννης (βάσει της οποίας η Τουρκία δεν είχε δικαίωμα στην Κύπρο. της έδωσαν ο Καραμανλής, ο Μητσοτάκης, και η χούντα).
Περιφρονήστε τους. Δουλειά. Προλαβαίνουμε.
ΥΓ: Το άγαλμα που βρέθηκε σε έργα στην Ιερά Οδό, έξω από τον ΟΤΕ, στο Αιγάλεω, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, μπορεί να μας πει η οικεία εφορεία πού βρίσκεται; Δεν ξέρει κανείς.
Σχετικά άρθρα στην Ελευθεροτυπία: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=446697
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=429273
*Αγέλαστος Πέτρα», κι η συγκλονιστική ταινία του Φίλιππου Κουτσαφτή
presspublica.gr - 25/11/2016
